Inleiding tot 3D in de praktijk: Een 3D-landschap maken

Met het gratis programma Terragen kunt u zelf zeer realistische 3D-landschappen creëren. In deze paragraaf laat ik u beknopt zien hoe het een en ander werkt, zodat u ook zelf verbluffende 3D-landschappen kunt maken. Deze uitleg is geschreven voor Terragen versie 0,9,43 voor Windows. Er is ook een versie van Apple Macintosh beschikbaar. Daarnaast is er een nieuwere versie van Terragen beschikbaar die meer mogelijkheden bezit, maar ingewikkelder is. Ik beperk mij in deze uitleg tot versie 0.9 omdat hier - op een vrij eenvoudige manier - schitterende landschappen mee zijn te maken.

Een rondleiding door Terragen

Als u Terragen succesvol hebt geïnstalleerd, dan kunt u het programma starten via de Start-knop en de sectie Programma’s. Onder deze sectie vindt u namelijk het pictogram van Terragen. Klik met de linkermuisknop op dit pictogram en Terragen zal starten.

Na het starten verschijnen automatisch twee kleine vensters in beeld met allerlei knoppen en instellingsmogelijkheden.

De belangrijkste onderdelen (in de vorm van verschillende vensters) van het programma zijn te activeren met de knoppenbalk die u links in beeld ziet. Ik zal de betekenis van de verschillende knoppen in het kort toelichten, waarbij ik zal beginnen met de bovenste knop.

Rendering Control

Als u op deze knop klikt, dan verschijnt er een nieuw venster waarmee u uw landschap kunt laten renderen. Het programma zal dan aan de hand van uw instellingen het landschap realiseren. U kunt direct een afbeelding met een hoge resolutie laten maken, of u kunt een zogeheten preview opvragen. In het laatste geval krijgt u het resultaat in een lage resolutie te zien zodat u snel een indruk krijgt van uw instellingen. Om een preview te laten maken klikt u op de knop met de opdruk Render Preview. Wilt u direct het landschap in een hoge resolutie in beeld zien, dan kunt u op de knop Render Image klikken. U kunt zelf de afmeting bepalen, waarbij de afmeting standaard 640x480 pixels bedraagt. Wilt u meer of minder detail in uw landschap, beweeg dan de schuifbalk met de titel Detail in de gewenste richting. Hoe meer detail en hoe groter de afmeting, des te meer tijd Terragen nodig heeft om de afbeelding te genereren. Met de overige instellingen in dit venster kunt u de positie en diverse andere instellingen van de camera bepalen.

Landscape

Via deze knop krijgt u een venster in beeld dat u in de meeste gevallen als eerste zult gebruiken als u een landschap gaat maken. U kunt met behulp van dit venster dus een nieuw landschap maken, of een eerder gemaakt landschap opvragen. Het grote vlak met de schaduwen (zwart-wit, of kleur) geven hoge en lage gebieden op het terrein aan, waarbij de donkere kleuren voor lage gebieden staan en de lichtere kleuren voor hoger gelegen gebieden. In dit vlak met schaduwen kunt u klikken, waarna u in een nieuw venster een lijn krijgt te zien die u met behulp van de muis rond kunt draaien. Hiermee verandert u de positie van de camera in het gebied. U kunt deze positie ook handmatig via Rendering Control regelen.

Met de knop Generate Terrain maakt u een nieuw landschap. Als u op deze knop klikt verschijnt er een klein venster in beeld met diverse eigenschappen die u aan het landschap kunt toekennen. Nadat u de gewenste eigenschappen hebt ingesteld, moet u op de knop Generate Terrain klikken, waarna het programma het landschap zal gaan opbouwen aan de hand van uw instellingen. Hierna kunt u op de knop Close klikken om het venster weer af te sluiten. Met de knop Render Preview in het venster Rendering Control is direct een preview van het resultaat zichtbaar te maken.

Weer terug in het hoofdvenster van Landscape control kunt u met de knop Modify... diverse eigenschappen van het landschap aanpassen. Via de knop met het opschrift Combine.. kunt u de eigenschappen van twee landschappen combineren. Via de sectie Surface Map in het venster is het mogelijk om de fysieke eigenschappen van het oppervlak van het landschap aan te passen.

Water

Als u water in uw landschap wilt, dan kunt u via deze knop een aantal belangrijke instellingen regelen, waaronder de reflectie van het water en de hoogte en de breedte van de golven. Via de diverse tabbladen kunt u de instellingen wijzigen.

Cloudscape

Een landschap heeft lucht nodig. Deze lucht en eventueel de nodige wolken kunt u via dit onderdeel van Terragen genereren. In het venster vindt u diverse opties en een voorbeeld van de huidige instellingen.

Als u de juiste instellingen hebt gemaakt, dan kunt u met de knop Generate Clouds de lucht laten genereren. Voordat dit gebeurt, krijgt u een klein venster in beeld waar u onder meer aan kunt geven wat de dichtheid van de wolken moet zijn. Kies de gewenste instellingen en klik wederom op Generate Clouds om de lucht te laten genereren. Klik hierna op de knop met het opschrift Close om het venster af te sluiten. Met de knop Render Preview in het venster Rendering Control is direct een preview van het resultaat zichtbaar te maken.

Atmosphere

Via dit venster kunt u de kenmerken van de atmosfeer regelen, zoals bijvoorbeeld mist of een zonsondergang. Bij de sectie Simple Haze kunt u onder meer een misteffect creëren en de gloed rond de zon regelen. Met de sectie Atmospheric Blue stelt u de (blauwe) kleur van de lucht in. Tot slot kunt u met behulp van de sectie Light Decay/Red speciale effecten maken zoals bijvoorbeeld een zonsondergang.

Lighting Conditions

Met deze instellingen kunt u alles regelen wat met licht heeft te maken. Terragen probeert zo realistisch mogelijk de eigenschappen van licht uit de werkelijke wereld na te bootsen. Als u voor deze optie kiest, krijgt u een venster te zien met vier tabbladen. Elk tabblad kent een aantal specifieke instellingen. Zo heeft het eerste tabblad de titel Direct Sunlight waarmee u de eigenschappen van het rechtstreekse zonlicht kunt instellen, waaronder de kleur en de sterkte van het zonlicht. Via het tabblad met de titel Background Light stelt u onder andere de eigenschappen van de schaduw in. Het tabblad dat luistert naar de titel Sun’s Appearance stelt u in staat om de eigenschappen van de zon in te stellen, zoals de diameter. Tot slot is ook nog het tabblad Lighting of Atmosphere aanwezig waarmee u in kunt stellen hoe de atmosfeer moet reageren op het aanwezige licht.

Boven de tabbladen ziet u twee kleine vensters met ieder een rode lijn. Hiermee kunt u de positie (Sun Heading) en de hoogte (Sun Altitude) van de zon aangeven.

3D Preview

Als u op de knop 3D Preview klikt, zal Terragen een nieuw venster openen en daar het landschap tonen. Hiervoor wordt het landschap grof getoond. Net genoeg om een indruk van de actieve instellingen te krijgen. Als u dit venster open laat en u verandert een instelling, dan zal het resultaat meteen in het preview-venster worden getoond als u het venster actief maakt door er op te klikken.

Last Rendered Image

Als u een landschap hebt laten creëren via de optie Render Image in het venster Rendering Control, dan kunt u via deze optie het laatst gerenderde landschap weer opvragen.

Zelf een landschap maken met Terragen

Nu u weet waar de belangrijkste onderdelen van Terragen zijn te vinden en waar ze voor dienen, zal ik aan de hand van een voorbeeld laten zien hoe u een relatief simpele wereld kunt maken. Ik zal een bergachtig landschap maken met een ondergaande zon en de nodige mist.

Zelf een 3D-landschap maken

*Stap*	*Actie*

1.	Start Terragen
2.	Ga naar het venster Landscape en klik op de knop Generate Terrain.
3.	Kies de gewenste instelling bij Terrain Genesis (of gebruik de standaardinstellingen) en klik op Generate Terrain om de wereld te maken. Klik daarna op Close om het venster te sluiten.
4.	Om een indruk te krijgen van het resultaat kunt u de optie Render Preview gebruiken in het venster Rendering Control.
5.	Terragen maakt vrij willekeurig een landschap. Als het landschap u niet bevalt, dan kunt u opnieuw een landschap laten genereren. U kunt ook de camerapositie veranderen om een ander (beter) zicht op het landschap te krijgen. De camerapositie kunt u handmatig veranderen door de coördinaten op te geven, of automatisch door de positie van de lijn op de kaart te veranderen met de muis.
Preview van het terrein met de Landscape-instellingen
6.	Als u de juiste positie hebt gevonden, dan kunt u lucht gaan toevoegen via het venster Cloudscape. Open dit onderdeel van het programma. Wijzig eventueel de instellingen en druk op de knop Generate Clouds. U krijgt vervolgens een klein venster te zien met een aantal extra instellingen voor de dichtheid van het wolkendek en de grootte van de wolken. Gebruik de standaardinstellingen, of pas de instellingen aan en druk wederom Generatie Clouds waarna Terragen het wolkendek in uw landschap zal maken. Met de knop Close sluit u het venster weer af. Klik in de verticale knoppenbalk op de knop 3d Preview om het voorbeeld van de instellingen te zien in een nieuw venster.
Instellingen voor de lucht (Cloudscape)
Preview van het landschap met de instellingen voor de lucht
7.	Onder de sectie Atmosphere kunt u de instellingen van de atmosfeer aanpassen. In dit voorbeeld wil ik een misteffect creëren. Dit doe ik door de waarde van de instelling Density onder de sectie Simple Haze te verhogen naar 60 procent. Verder wil ik ook een ondergaande zon nabootsen. Hiervoor verhoog ik de waarde van Light Decay naar 60 procent.
Instellingen voor de atmosfeer
Preview van het landschap met de nieuwe instellingen voor de atmosfeer
8.	Via het venster Lightning Conditions ga ik de stand van de zon veranderen. In het voorbeeld schijnt de zon links op het landschap. Ik wil dit veranderen, zodat de zon laag en pal voor mij komt te staan. In dit specifieke geval moest ik de heading (positie) van de zon veranderen van -60 naar 1 (recht voor mij) en de altitude (hoogte) van 25 naar 10.
Instellingen voor de zon
Preview van het landschap met de nieuwe instellingen voor de zon
9.	Als ik het landschap met de optie (3D) preview bekijk, dan is het resultaat naar tevredenheid. Ik ga de afbeelding nu renderen. Omdat ik de hoogst mogelijke kwaliteit wil, verhoog ik de detaillering. Ik ga hiervoor naar Rendering Control en ik schuif het schuifje bij Detail naar uiterst rechts. Klik nu op de knop Render Image om Terragen aan het werk te zetten. Nu zal Terragen in een nieuw venster het landschap op gaan bouwen. Afhankelijk van de afmeting, de detaillering en de snelheid van de computer kan dit enige minuten duren. Als Terragen klaar is, komt er een klein venster in beeld dat aangeeft dat het landschap compleet is en welke tijd hiervoor nodig was. Ik druk op OK om het kleine venster te sluiten.
Terragen is klaar met renderen
10.	Als het resultaat naar tevredenheid is, dan kunt u het opslaan met behulp van de knop Save die u linksboven in het venster met het landschap vindt. Hierna kunt u de gewenste directory en de bestandsnaam van de afbeelding opgeven. Klik vervolgens op de knop Opslaan waarna de afbeelding wordt opgeslagen als Windows- bitmapformaat (BMP). Afbeeldingen van het formaat BMP kunt u met de meeste grafische programma’s probleemloos openen. Desgewenst kunt u ook nog (een aantal van) de instellingen van Terragen voor het actieve landschap opslaan. Ga hiervoor in het hoofdvenster naar het pull-downmenu WorldFile en kies voor de optie Save World.
Uw landschap opslaan als BMP-bestand
Het eindresultaat